Baklava: Historia, Sekrety Składników i Mistrzowskie Wykonanie

14

Co to jest Baklava?

Photo by Syed F Hashemi on Unsplash

Baklava to wyjątkowy słodki specjał, który pochodzi z rejonów Bliskiego Wschodu oraz Bałkanów. To deser, który zdobył ogromną popularność, szczególnie w Turcji, Grecji oraz krajach bałkańskich. Jego charakterystyczną cechą są cieniusieńkie warstwy ciasta filo naprzemiennie przełożone aromatycznymi orzechami – najczęściej pistacjami lub orzechami włoskimi. Całość jest nasączana słodkim syropem, który może być na bazie miodu lub cukru, nadając baklavie niezapomnianą chrupkość i głębię smaku.

Początki tego deseru sięgają czasów Imperium Osmańskiego. Najstarsze wzmianki o baklavie pochodzą z roku 1473. Dzisiaj baklava jest symbolem gościnności i świętowania, nieodłącznie towarzysząc uroczystościom i stanowiąc jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów kuchni tureckiej i greckiej. Warto podkreślić, że 17 listopada obchodzony jest na całym świecie Międzynarodowy Dzień Baklavy, święto celebrujące jej kulturalne i kulinarne dziedzictwo.

Jakie składniki tworzą baklavę?

Photo by Ömer Haktan Bulut on Unsplash

Magia baklawy tkwi w starannym doborze składników. Fundamentem jest ciasto filo – bardzo cienkie i kruche płaty ciasta, które dzięki swojej strukturze nadają deserowi unikalną lekkość i chrupkość. Na potrzeby przygotowania baklavy używa się około 500 g ciasta filo, co przeważnie odpowiada dwóm opakowaniom po 24 płaty.

Orzechy są sercem smaku – wybieramy najczęściej pistacje o subtelnym słodkim posmaku i apetycznej zielonej barwie albo orzechy włoskie dodające lekko gorzkiego aromatu i chrupkości. Dodatkowo w masę orzechową dodaje się cynamon oraz cukier, które podkreślają smak i zapewniają słodką równowagę.

Na koniec deser dekoruje się zazwyczaj drobno posiekanymi pistacjami, co wzmacnia zarówno walory smakowe, jak i estetyczne baklavy.

W roli głównej: ciasto filo

Ciasto filo to delikatna podstawa baklawy. Jego cieniutkie warstwy wymagają precyzyjnego układania i smarowania masłem klarowanym, które sprawia, że po upieczeniu każdy kawałek jest niezwykle chrupiący i aromatyczny. Ciasto to jest efektem wielowiekowej tradycji kuchni Bliskiego Wschodu i Bałkanów, a do jego przygotowania potrzebne są zarówno zręczność, jak i cierpliwość.

Orzechowe bogactwo

Orzechy tworzą niepowtarzalną teksturę i smak baklavy. Najpopularniejsze są:

• Pistacje – słodkie, lekko orzechowe o pięknym zielonym kolorze,
• Orzechy włoskie – intensywne i pełne głębokiego aromatu.

Niektóre przepisy uwzględniają także migdały lub orzechy laskowe, dając możliwość tworzenia różnorodnych wariantów smakowych.

Łączenie różnych gatunków orzechów sprawia, że baklava zyskuje wyjątkową głębię i staje się deserem idealnym na szczególne okazje.

Słodki finisz – syrop

Kluczowym elementem jest syrop, który nadaje baklavie słodycz i jędrność. Przygotowujemy go z:

• 1,5 szklanki cukru,
• 3/4 szklanki wody,
• dodatków jak woda z kwiatu pomarańczy czy sok z cytryny.

Alternatywnie można użyć miodu, aby nadać deserowi bardziej wyrazisty i naturalny smak. Syrop jest równomiernie rozprowadzany na gorącej baklavie, dzięki czemu ciasto wchłania słodkie aromaty, nie tracąc swojej chrupkości.

Jak powstaje baklava? Przewodnik krok po kroku

Photo by Ömer Haktan Bulut on Unsplash

Przygotowanie składników

Na początek upewnij się, że masz:

• ciasto filo,
• mieszankę orzechów,
• syrop,
• masło klarowane.

Syrop gotujemy najpierw: w garnku łączymy wodę, cukier i wodę z kwiatu pomarańczy, gotując około 10 minut na małym ogniu. W tym czasie:

1. Siekujemy orzechy,
2. Mieszamy je z cynamonem i cukrem, tworząc aromatyczną masę.

Blachę o wymiarach około 23 x 30 cm smarujemy masłem. Następnie układamy osiem warstw ciasta filo, każdą dokładnie smarując masłem klarowanym. Na to wykładamy połowę masy orzechowej, przykrywamy czterema warstwami filo, znowu smarując masłem, wykładamy resztę orzechów i zamykamy całość dwunastoma warstwami ciasta, cały czas pamiętając o masle. Na koniec kroimy baklavę na tradycyjne romby lub kwadraty.

Pieczenie i syropowanie

Baklavę pieczemy w temperaturze 140°C przez około dwie godziny. Tak długi czas pozwala jej równomiernie się zarumienić i nabrać twardej, chrupiącej konsystencji. Po wyjęciu z piekarnika, póki deser jest jeszcze gorący, polewamy go syropem wystudzonym. Dzięki temu ciasto wchłania słodycz, ale nie traci swojej struktury.

Pierwsza zasada to unikać polewania gorącej baklawy gorącym syropem, ponieważ może to sprawić, że ciasto stanie się miękkie i mokre. Na koniec deser posypujemy świeżymi, posiekanymi pistacjami.

Warianty baklavy – odkryj smakowe różnorodności

Photo by engin akyurt on Unsplash

Baklava przybiera rozmaite formy w zależności od regionu i doboru składników. Do najpopularniejszych odmian zaliczamy:

• Cevizli Baklava – z orzechami włoskimi,
• Fıstık Sarma – wersja bogata w pistacje,
• Kuru Baklava – z mniejszą ilością syropu, dzięki czemu jest mniej kleista,
• Sütlü Nuriye – z dodatkiem mleka w syropie, co nadaje delikatniejszy smak,
• Bülbül Yuvası – deser o wyglądzie przypominającym gniazdo słowika.

Orzechy i syropy – źródło smakowych wariacji

Liczne odmiany baklavy wynikają również z różnorodności stosowanych orzechów i receptur syropu. Oprócz tradycyjnych pistacji i orzechów włoskich, coraz częściej dodaje się migdały lub orzechy laskowe, co zmienia zarówno smak, jak i konsystencję deseru.

Syropy najczęściej bazują na mieszance cukru, wody, soku z cytryny oraz esencji z kwiatu pomarańczy, ale miód pojawia się jako alternatywa, wzbogacająca kompozycję aromatów. Dzięki tym modyfikacjom każda baklava staje się unikatowym doświadczeniem kulinarnym.

Wartości odżywcze baklavy

Photo by Michael Parulava on Unsplash

Energia i składniki

Baklava to deser o wysokiej wartości kalorycznej – jedna porcja dostarcza około 425 kcal. Zawiera również:

• 6,4 g białka,
• 58,2 g węglowodanów,
• 19,5 g tłuszczu,

Kluczowymi składnikami wpływającymi na wartości odżywcze są ciasto filo oraz orzechy, zwłaszcza pistacje, które są bogate w witaminy i minerały. Baklava zawiera witaminę A, tiaminy, ryboflawiny, niacynę, a także fosfor i wapń.

Mimo wszystkich walorów smakowych, słodkie i tłuste właściwości deseru sprawiają, że powinno się go spożywać z umiarem.

Baklava jako element tradycji i świąt

Photo by Ömer Haktan Bulut on Unsplash

Baklava odgrywa ważną rolę w życiu wielu kultur, pojawiając się podczas świąt i uroczystości jako symbol dobrobytu i serdeczności. W Turcji jest traktowana jako wyraz gościnności i częsty uczestnik świątecznych posiłków. W Grecji jest tradycyjnie podawana na Boże Narodzenie oraz Wielkanoc.

W krajach muzułmańskich baklava towarzyszy ważnym wydarzeniom religijnym, takim jak Ramadan czy Eid al-Fitr. Dzielenie się nią stanowi gest jedności i świętowania. Podkreśleniem jej znaczenia jest również obchodzony 17 listopada Międzynarodowy Dzień Baklavy, dzień dedykowany tej słodkiej tradycji.

Serwowanie baklavy wymaga umiejętności – polewa się ją gorący deser zimnym syropem lub odwrotnie, aby zachować ten idealny balans między słodyczą a chrupkością. Posiekane pistacje nie tylko zdobią, ale także wzmacniają doznań smakowych.

Święta i wyjątkowe okazje

Baklava nieodłącznie kojarzy się z uroczystościami i świętami w Turcji i Grecji, będąc deserem na:

• wesel,
• Boże Narodzenie,
• Wielkanoc.

Jak przechowywać baklavę, aby zachowała świeżość?

Photo by Lottie Griffiths on Unsplash

Przechowywanie i świeżość

Aby cieszyć się świeżą i chrupiącą baklavą, najlepiej trzymać ją w szczelnym pojemniku w suchym i chłodnym miejscu, ale nie w lodówce. Wilgoć może sprawić, że ciasto straci kruche właściwości. W takich warunkach baklava pozostaje świeża nawet do dwóch tygodni.

Jeśli chcesz przechować baklavę dłużej, możesz ją zamrozić. Zamrożona zachowa świeżość przez kilka miesięcy, choć jej smak i tekstura najlepiej rozwijają się po 2-3 dniach od przygotowania, kiedy składniki dobrze się przegryzą.

Kiedy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Baklavy?

Photo by kourosh mirzaei on Unsplash

Międzynarodowy Dzień Baklavy przypada na 17 listopada. W tym dniu fani oraz kucharze z całego świata świętują ten charakterystyczny deser z rejonów Bałkanów i Bliskiego Wschodu, dzieląc się przepisami, historiami oraz miłością do baklavy, podkreślając jej znaczenie zarówno kulturowe, jak i kulinarne.